Dijital çağın en önemli konularından biri kişisel verilerin korunmasıdır. Günümüzde internet, sosyal medya, e-ticaret siteleri ve mobil uygulamalar aracılığıyla milyonlarca kişisel veri işlenmekte ve depolanmaktadır.
Bu verilerin hukuka aykırı şekilde toplanması, kaydedilmesi veya üçüncü kişilerle paylaşılması hem bireylerin özel hayatını ihlal eder hem de ciddi hukuki sorumluluk doğurur. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 135. maddesi, “Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu”nu düzenlemekte ve kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde kaydedilmesini suç olarak tanımlamaktadır.
Kişisel Veri Nedir?
Kişisel veri, bir bireyin kimliğini doğrudan ya da dolaylı olarak belirlemeye yarayan her türlü bilgidir. Ad, soyad, kimlik numarası, adres, telefon numarası, e-posta, fotoğraf, sağlık bilgileri, banka hesap bilgileri, IP adresi gibi bilgiler kişisel veri kapsamına girer.
Ayrıca kişinin dini inancı, siyasi görüşü, sendika üyeliği, sağlık bilgileri gibi özel nitelikli kişisel veriler ise daha sıkı bir koruma altına alınmıştır. Bu tür verilerin hukuka aykırı kaydedilmesi durumunda daha ağır cezalar gündeme gelebilir.
TCK m.135: Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu
Türk Ceza Kanunu’nun 135. maddesi şöyledir:
“Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak kaydeden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Bu düzenlemeye göre suçun oluşabilmesi için:
- Kaydedilen bilginin kişisel veri niteliğinde olması,
- Kaydın hukuka aykırı şekilde yapılması gerekir.
Örneğin, bir kişinin telefon numarasını, izni olmadan bir veri tabanına kaydetmek, sağlık bilgilerini gizlice depolamak veya banka hesap bilgilerini listelemek bu suç kapsamına girer.
Suçun Unsurları
- Fail
Suçun faili herkes olabilir. Yani yalnızca kamu görevlileri değil, özel kişiler de bu suçu işleyebilir.
- Mağdur
Kişisel verileri hukuka aykırı olarak kaydedilen herkes mağdur sayılır.
- Fiil
Buradaki fiil “kaydetme” eylemidir. Kayıt, yazılı, dijital veya görsel yollarla yapılabilir. Deftere yazmak, bilgisayara aktarmak, USB’ye kaydetmek veya ses/görüntü kaydı yapmak bu kapsamdadır.
- Hukuka Aykırılık
Veri sahibinin açık rızası olmadan veya yasal bir yetkiye dayanmadan yapılan kayıt işlemi hukuka aykırıdır. Örneğin:
- Doktorun hastasının sağlık bilgilerini izinsiz kaydetmesi,
- İşverenin çalışanının özel hayatına ilişkin bilgileri gizlice saklaması,
- Bir kişinin başka birinin fotoğrafını gizlice depolaması.
Suçun Cezası
TCK m.135’e göre kişisel verilerin hukuka aykırı kaydedilmesi halinde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
Eğer kaydedilen veriler özel nitelikli kişisel veriler ise (örneğin sağlık bilgileri, dini inançlar, siyasi görüşler), ceza daha ağır uygulanır.
Ayrıca, TCK m.137’de kamu görevlilerinin görevi kötüye kullanarak bu suçu işlemesi halinde cezalar yarı oranında artırılır.
Yargılama Süreci
- Suç, şikâyete bağlı değildir. Cumhuriyet Savcılığı resen soruşturma başlatabilir.
- Deliller, genellikle dijital kayıtlar, tanık beyanları ve teknik incelemelerden oluşur.
- Yargılama, Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapılır.
Şikâyet Süresi
Her ne kadar suç resen soruşturulsa da mağdurun olayı öğrendiği tarihten itibaren en kısa sürede savcılığa başvurması önemlidir. Çünkü zaman geçtikçe delillerin kaybolma ihtimali artar.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi ile İlgili Örnek Senaryolar
- Bir öğretmenin öğrencilerinin özel hayatına ilişkin bilgileri gizlice dosyalaması,
- Bir şirketin müşterilerinin kredi kartı bilgilerini rızasız kaydetmesi,
- Eşlerden birinin diğerinin özel yazışmalarını depolaması.
Bu tür eylemler hem cezai sorumluluk hem de tazminat sorumluluğu doğurabilir.
Mağdurun Hakları
Kişisel verileri hukuka aykırı kaydedilen kişiler:
- Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilir.
- Verilerinin silinmesini talep edebilir.
- Uğradığı zararlar için tazminat davası açabilir.
Ayrıca KVKK (6698 Sayılı Kanun) kapsamında Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na başvurmak mümkündür.
Suçun Diğer Suçlarla İlişkisi
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, bazı durumlarda başka suçlarla birlikte gündeme gelir:
- Verilerin hukuka aykırı verilmesi veya ele geçirilmesi (TCK m.136)
- Verileri yok etmeme (TCK m.138)
- Özel hayatın gizliliğini ihlal (TCK m.134)
Bu durumlarda faile ayrıca cezalar verilebilir.
İzmir’de Profesyonel Hukuki Destek
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, Türk Ceza Kanunu kapsamında ciddi yaptırımlara bağlanmış olup, hem mağdur hem de şüpheli açısından ağır sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle böyle bir suçlamayla karşılaşıldığında sürecin uzman bir hukukçu tarafından yönetilmesi büyük önem taşır.
Hukuki süreçlerde profesyonel destek almak, yalnızca mevcut davayı doğru şekilde yönetmekle kalmaz; aynı zamanda ileride doğabilecek hak kayıplarının da önüne geçer. Bu nedenle böyle bir durumla karşılaşıldığında alanında deneyimli bir ceza avukatına başvurmak en doğru adım olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
- Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu şikâyete bağlı mıdır?
Hayır. Bu suç şikâyete bağlı değildir. Cumhuriyet Savcılığı, suçun işlendiğini öğrendiği anda resen soruşturma başlatır.
- Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun cezası nedir?
TCK m.135’e göre cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapistir. Eğer kaydedilen veriler özel nitelikli kişisel verilerse veya suç kamu görevlisi tarafından işlenmişse, ceza artırılır.
- Hangi veriler kişisel veri sayılır?
Ad, soyad, T.C. kimlik numarası, adres, telefon, e-posta, fotoğraf, banka hesap bilgileri gibi doğrudan veya dolaylı olarak kişiyi belirleyen tüm bilgiler kişisel veridir. Ayrıca sağlık bilgileri, dini inanç, siyasi görüş gibi özel nitelikli veriler daha güçlü koruma altındadır.
- Sosyal medyada paylaşılan bilgiler de kişisel veri midir?
Evet. Sosyal medya hesaplarındaki fotoğraflar, yazılar ve kişisel bilgiler de kişisel veri niteliği taşır. Bunların izinsiz kaydedilmesi veya paylaşılması suçtur.
- Mağdur ne yapmalıdır?
Kişisel verileri izinsiz kaydedilen kişi:
- Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilir,
- Verilerinin silinmesini talep edebilir,
- Maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
- Bu suçun zamanaşımı süresi nedir?
TCK’ya göre kişisel verilerin kaydedilmesi suçunda 8 yıllık dava zamanaşımı süresi uygulanır.
Avukat İzmir için hukuk büromuzla iletişime geçebilirsiniz.