Şartlı Tahliye Şartları Nelerdir?

Şartlı tahliye (koşullu salıverme) nedir?

Hapis cezası verilmiş bir kişi, cezaevinde kaldığı süre zarfında iyi halli olduğu ve topluma uyum sağlayacağı izlenimini veriyor ise kalan cezasını cezaevinin dışında, özgür bir biçimde geçirmesi için koşullu salıverilir. Bu durumda cezasının kalanını özgürce geçirmesi kararı şartlı tahliye olarak adlandırılır. Ayrıca, şartlı tahliye, suçlunun topluma kazandırılmasını ve iyi halli olma durumunun devamına teşvik etmeyi amaçlar. Şartlı tahliye, koşullu salıverilme olarak da adlandırılır. Başka bir ifade ile eğer bir kişi hakkında hapis cezası verilmiş ise ve bu kişiye kanunda belirtilmiş kısımlar için cezaevinde iyi hali olarak geçirme şartını sağlıyor ise hapis cezasının geriye kalan kısmına cezaevi dışında çektirilmesi kararı verilebilir buna koşullu salıverme, yani şartlı tahliye denir.

Şartlı tahliye yani koşullu salıverilme 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun içerisinde düzenlenmiştir. Koşullu salıverilme hükümlünün iyi halli olmasını teşvik eder. Suçluların topluma geri kazandırılması için bir amaç güder.

5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun koşullu salıverilme, Mükerrerlere özgü infaz rejimi ve denetimli serbestlik tedbiri adlı ikinci bölüm başlığı altında yer alır. 107. madde içerisinde, koşullu salıverilmeyle ilgili açıklamalar yapılmıştır. Öncelikle koşullu salıverilmeden yararlanmak isteyen bir kişi kurumdaki infaz süresini iyi halli olarak geçirmek zorundadır. Eğer birisi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş ise otuz yılını veya müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş ise yirmi dört yılını, diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş ise de cezasının yarısını infaz kurumunda çektiği takdirde koşullu salıvermeden yararlanması mümkün olacaktır. Ancak Kişi Türk Ceza Kanunun içerisinde yer alan Kasten öldürme suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm oldu ise cezasının üçte ikisini infaz kurumunda çekmek şartıyla koşullu salıvermeden yararlanma hakkına sahip olabilir. Bunun gibi cezanın üçte ikisini infaz kurumunda çekme şartı aranan ve Türk Ceza Kanunda yer alan bazı suçlar daha vardır. Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan süreli hapis cezasına mahkûm olan kişiler yine bu cezasının üçte ikisini infaz kurumunda çekmek zorundadır. İşkence suçundan ve eziyet suçundan süreli hapis cezasına mahkûm olan kişiler. Cinsel saldırı, reşit olmayanla cinsel ilişki cinsel tercih suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olan kişiler bu cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çekmeleri şartıyla koşullu salıvermeden yararlanabilirler. Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan hapis cezasına mahkûm olan çocuklar, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan süreli hapis cezasına mahkûm olan kişiler, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan hapis cezasına mahkûm olan çocuklar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olan kişiler de bu cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çekmeleri şartıyla koşullu salıverilmeden yararlanabilirler. 

Bununla birlikte suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek veya örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar ile Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlar, içerisinden mahkûm olan kişiler hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanmaktadır.

Koşullu salıverilme için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre için söylenmesi gereken şunlardır Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hali durumu söz konusu ise otuz altı yıl infaz kurumunda geçirilmesi gerekir.

Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet halinde ise otuz yıl infaz kurumunda geçirilmesi gerekir. Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile birlikte süreli hapis cezasına mahkûmiyet halinde en fazla otuz altı yıllık infaz kurumunda geçirilmesi gerekir. Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hali söz konusu ise de en fazla otuz yıl infaz kurumunda geçirilmesi gerekir. Ayrıca birden fazla süreli hapis cezasına mahkûm olma durumu halinde ise en fazla yirmi sekiz yıl infaz kurumunda geçirilmesi gerekir.

Suç işlemek amacı ile örgüt kuranlar veya suçu işlemek için örgüt yönetenler veya örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmiş olan suçtan dolayı mahkûmiyeti söz konusu ise bu suçlardan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz altı yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edildi iseler otuz yılını, süreli hapis cezasına mahkûm edilme durumları söz konusu ise cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çekmeleri şartıyla koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

Koşullu salıverme oranı üçte ikiden fazla olduğu suçlar yönünden ise bunların tabi oldukları koşullu salıverme oranı uygulanır. Ancak bu süreler farklı durumlara göre değişkenlik gösterir. Öyle ki birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûm olunduğu durumda bu süre kırk yıldır. Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet halinde ise bu süre otuz dört yıldır. Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile birlikte süreli hapis cezasına mahkûmiyet halinde ise en fazla kırk yıldır. Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet halinde en fazla otuz dört yıldır. Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet söz konusu olduğu durumlarda ise bu süre en fazla otuz iki yıldır.

Koşullu salıverme süresinin hesaplanması ile ilgili hükümler de kanunda yer almaktadır. Bununla ilgili olarak koşullu salıverme süresinin hesaplanmasında, hükümlünün on beş yaşını dolduruncaya kadar infaz kurumunda geçirdiği bir gün iki gün olarak dikkate alınacağı söylenebilir.

Koşullu salıverilen hükümlünün tabi tutulacağı denetim süresi bakımından Kanunda verilen fıkralara göre, Denetim süresi infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre kadardır. Fakat süreli hapislerde hak ederek tahliye tarihini geçemez. Eğer hükümlü denetim süresinde infaz kurumunda öğrendiği meslek veya sanatı icra etmek üzere çalışması söz konusu ise kamuda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığı ile çalıştırılabilir. On sekiz yaşından küçük olan hükümlüler için denetim süresinde eğitimlerine gerektiğinde barınma imkânı da bulunan bir kurumda devam etmeleri söz konusudur

Denetim süresi içerisinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişi infaz herkim tarafından görevlendirilebilir. Bu uzman kişi kötü alışkanlık kazanılabileceği çevrelerden uzak kalması konusundan ve sorumluluk bilinci ile daha iyi bir hayat sürünmesinin Temini hususunda hükümlüye öğütte bulunur. Bununla birlikte hükümlünün eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya yanında çalıştığı kişilerle görüşerek istişarelerde bulunur. Ve bu uzman kişi, hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme ile ilgili üçer aylık süreler ile rapor düzenleyerek infaz hâkimine verir. Bunun yanı sıra infaz hâkimi iki yılı geçmemek şartıyla, denetim süresi içinde hükümlünün denetim Serbestlik Müdürlüğü tarafından belirlenecek yükümlülüklere tabi tutulması konusunda karar verebilir. Bu karar ile Denetimli Serbestlik Müdürlüğü risk ve ihtiyaçları dikkate alarak hükümlüyü bazı yükümlülüklerin bir veya beden fazlası ile tabi tutar. Bu yükümlükler belirli bir bölgede denetim ve gözetim altında bulundurma, belirlenen yer veya bölgelere gitmemeye veya belirlenen programlara katılmadır Bununla birlikte Denetimli Serbestlik Müdürlüğü, hükümlünün risk ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak, yükümlülüklere değiştirebilir.

Koşullu salıverilen kişinin kişiliği,  topluma uyumundaki muvaffakiyeti dikkate alınarak Denetim süresinin denetimli serbestlik tedbiri uygulanmadan veya herhangi bir yükümlülük belirlemeden geçirilmesine karar verilebilmesi mümkün olduğu gibi, denetimli serbestlik tedbiri uygulanması veya belirlenen yükümlülüklerin denetim süresi içinde kaldırılabilmesine infaz hâkimi tarafından Karar verilebilir.

Hükümlünün koşullu salıverilmesi ile ilgili olarak Ceza İnfaz Kurumu İdaresi tarafından hazırlanan gerekçeli rapor infaz işlemlerinin yapıldığı yer olan infaz hâkimliğine verilir. Eğer infaz hâkimi bu raporu uygun bulursa hükümlünün koşulu salıverilmesine dosya üzerinden karar verir. Eğer raporu uygun bulunmaz ise gerekçesini kararında gösterir. Bu karara karşı da itiraz yolu açıktır. 

Koşullu salıverilmiş olan hükümlü denetim süresi boyunca hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suç işlemesi durumunda veya kendisine yüklenen yükümlülüklere infaz hâkiminin uyarısına rağmen uymamaya devam etmesi durumunda koşullu salıverilme kararı geri alınır.

Koşullu salıverilme kararının geri alınması halinde Kanunda bazı durumlar mevcuttur. Öyle ki koşullu salıverilme kararın geri alması durumunda hükümlünün sonraki suçu işlediği tarihi itibariyle ve hak ederek tahliye tarihini geçmemek şartı ile sonraki işlediği her bir suç için verilen hapis cezasının 2 katı sürenin Ceza İnfaz Kurumu için de aynen çektirilmesi kararı verilir. Bununla birlikte, hükümlünün yükümlülüklerine aykırı davranması halinde Bu yükümlülüklere uymama, tarihi ile hak ederek salıverilme tarihi arasındaki süre geçmemek şartı ile ihlalin niteliğine göre belirlenecek bir sürenin Ceza infaz kurumunda aynen çektirilmesi kararı verilir. Ayrıca, koşullu salıverilme kararının geri alınmasından sonra aynı hükmün infazı ile ilgili bir kez daha koşullu salıverilme kararı verilmez.

Eğer hükümlü denetim süresi, yükümlülüklerine uygun ve iyi halli olarak geçirdiği takdirde cezası infaz edilmiş sayılır.

Hükümlü geri kalan süre içinde işlediği kasıtlı bir suç sebebiyle hapis cezasına mahkûm edilirse veya bağlı tutulduğu, yükümlülükleri yerine getirmez ise hükmü vermiş olan ilk derece mahkemesinin bulunduğu yer İnfaz Hakimliği tarafından koşullu salıverilme kararının geri alınmasına, dosya üzerinden karar kılınır. Yine hükümlü geri kalan süre içinde işlediği kasıtlı bir suç sebebiyle hapis cezasına hüküm verilirse veya bağlı tutulduğu, yükümlülükleri yerine getirmez ise cezaların toplandığı durumlar ile hükmün bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay tarafından verilmiş olması durumunda kanunun ilgili fıkrasına göre belirlenen infaz hâkimliği tarafından koşullu salıverilmenin geri alınmasına karar verilir. Bu kararlar için itiraz yolu açıktır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanununu içerisinde yer alan devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ve Milli savunmaya karşı suçlar başlığı altında yer alan suçlardan birinin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi sebebiyle ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûmiyet durumunda koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz.

Şartlı Tahliye Şartları Nelerdir?

Şartlı tahliyenin şartları nelerdir? Hükümlünün koşullu salıverilmesinin mümkün olabilmesi için bazı şartlar gereklidir. Kanunda, koşullu salıverme şartları ile ilgili hükümler detaylı olarak belirtilmiştir. Bununla birlikte koşullu salıvermenin söz konusu olabilmesi için hükümlünün cezasını iyi hali olarak infaz etmiş olması gerekir. Bunu iyi hal şartı da denebilir. Hükümlü kişinin sosyal hayata yeniden kazandırılması ve bu sosyal hayat içerisinde, suçunu tekrar etmeden toplumla sağlıklı bir ilişki içerisinde hayatın devam edebilmesi önemli olduğundan Cezaevindeki iyi hali göz önünde bulundurulur. Koşullu salıverme içerisinde belirtilmiş olan bir diğer şartı ise Kanunda yer alan süre boyunca ceza infaz edilmiş olmalıdır. Yani hükümlü ceza infaz süresinin kanunda belirtilen kadarını tamamlamış olmalıdır. Bu süreler ise kanunda açık bir şekilde sayılı olup yukarıda teker teker incelenmiştir.

Böylece belirli süre boyunca, cezanın bir bölümü infaz edilmiş ve bu süreler içerisinde iyi halli olmuş mahkûmların koşullu salıverilmeden yararlanılarak, topluma kazandırılması mümkün olmaktadır.

Şartlı Tahliye Nasıl Bozulur?

Şartlı Tahliye Nasıl Bozulur? Şartlı tahliye kararı verilmiş olan bir kişi şartlı tahliye süresi boyunca denetimli serbestlik hükümlerine tabidir. Hakkında şartlı tahliye kararı verilmiş olan bu kişi denetimli serbestlik süresi boyunca, kasten bir suç işlerse veya hâkimin kendisine verdiği yükümlülükleri, ihlal etmesi söz konusu olursa hakkında verilmiş olan karar bozulur.

Böyle bir durum mevcut ise kişi denetimli serbestlik süresi içerisinde eğer kasten bir suç işlemişse işlediği ikinci suçu itibariyle kalan cezasını hapishanede geçirmesi gerekir. Ancak kişi Denetimli Serbestlik süreci içerisinde kasten bir suçu işlememişse ama hâkimin kendisine verdiği denetimli serbestlik hükümlerini ihmal etmişse böyle bir durumdan, şartlı tahliye kararı verildiği tarih ile yükümlülüklerin ihlal ettiği tarih arasındaki süre geçilmemek koşuluyla cezasını çeker.

Koşullu Salıverme Ve Denetimli Serbestlik Farkı Nedir?

Koşullu salıverme ve denetimli serbestlik farkı nedir? Denetimli serbestlik kanun tarafından belirtilmiş, deneme süresi içerisinde kişinin cezasını topluma karışarak infaz edilmesine olanak getiren bir ceza hukuku kurumudur. Denetimli serbestlik sayesinde kişi, sosyal yaşamın içerisinde bulunabilecek dışarıya uyum sağlaması mümkün hale gelecektir. Kişi cezaevinde iken, koşullu salıverilmesine belirli bir süre kalması halinde tahliye edilecek dışarıda toplum içerisinde denetim altında tutulacaktır. Denetimli serbestlik 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu içerisinde yer bulmaktadır.

Koşullu salıverilme kararı denetimli serbestlik yükümlülüklerinin yerine getirilmiş olması halinde Denetim süresinin geçirilmesinden sonra mahkeme tarafından verilen bir karardır. Yani koşullu salıverilme kararı denetimli serbestlik uygulamasının bitmesinden sonra verilmiş olan bir karardır.

Denetimli serbestlikte asıl amaç, hüküm giymiş kişilerin, hapishane içerisinde özgürlükleri elinden alınmış şekilde tutulması yerine sosyal yaşam içerisinde uyumlu bir şekilde suçu işlemeyerek topluma kazandırılmasıdır. Denetimli serbestliğin koşullu salıverilmeden farkı şudur ki denetimli serbestlik koşullu salıverilmeden önce hükümlünün sosyal hayata uyum sağlayıp sağlayamamasını incelemektir. Böylece koşullu salıverilme durumu gerçekleştiğinde, hükümlü kişinin dışarıda insanlarına ilişkilerine nasıl gerçekleştireceği, yaşantısının nasıl devam ettireceği ve suçunun tekrarlayıp tekrarlamayacağının gözlemlenmesi mümkün olacaktır. Bunun için de kişi tahliye edilerek denetim altında dışarıda tutulur.