Vekâlet Nedir?
Kişinin kendi şahsına veya şirketi adına iş yapabilmesi için veya dava ve takiplerde temsillerinin mümkün olabilmesi için vekâlet vermesi gerekir. Vekâletname ise bir kişinin başka bir kişiyi Belirli durumlar gereğince kendi adına Hareket ettirebilmesini sağlayan yazılı olarak yetkilendirildiği Bildiren yazılı bir belgedir. Davaya vekâlet ile ilgili hükümleri 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu içerisinde ilgili maddelerde bulmak mümkündür. Bu maddeler Hukuk Muhakemeleri Kanununun dördüncü, Ayrımının davaya vekâlet adlı alt başlığı içerisindedir. Genel olarak şunlar söylenebilir ki, dava ehliyeti bulunan her kişi davasını kendisi veya Yetkili kıldığı vekili aracılığı ile açabilir ve takip edebilir. Bununla birlikte davaya Vekâlet Hakkında Uygulanacak hükümler vardır. Bu hükümler ise belirli kanunlar içerisinde yer alır. Öyle ki, davanın, vekil aracılığıyla açılması ve takip edilmesi işleminde, kanundaki özel hükümler saklı kalmak şartıyla borçlar kanununun temsile ilişkin hükümleri uygulanır. Davayı ve kellesi ise kanuni bir kapsamı vardır. Davaya vekâlete ilişkin yetkileri kapsayan durumlar Kanunda özel yetki verilmesini gerektiren hususlar saklı kalmak şartıyla hüküm kesinleşinceye kadar vekilin, davanın takibi için gereken bütün işlemleri yapmasına kadar hükmün yerine getirilmesine kadar yargılama giderlerinin tahsili ile buna ilişkin makbuzun verilmesine kadar ve bu işlemlerin tamamının kendisine karşı yapılabilmesine kadarki işlemlerdir. Belirtilmiş olan, bu yetkinin kısıtlanmasına yönelik bütün sınırlandırıcı işlemler, karşıt taraf yönünden geçersizdir.
Davaya vekâlette özel yetki verilmesi gerektiren haller hiç de vardır. Bu hallerde kanun içerisinde açıklanmıştır. Öyle ki, Vekile açıkça yetki verilmemiş ise sulh olmaz, hâkimi reddedemez davanın tamamını ıslah edemez, yemin teklif edemez, yemini kabul, iade veya reddedemez. Vekil, başkasını tevkil edemez haczi kaldıramaz, müvekkilinin, iflasını isteyemez tahkim ve hakem sözleşmesi yapamaz. Bunun gibi Vekil iflas anlaşması veya sermaye şirketleri veya kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılması teklifinde bulunamaz ve bunlara muvafakat veremez, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına başvuramaz. Ayrıca vekil davadan veya kanun yollarından feragat edemez, karşı tarafı, ibra ve davasını kabul edemez, yargılamanın iadesi yoluna gidemez, hâkimlerin fiilleri sebebiyle bu Devlet aleyhine tazminat davası açamaz. Bunun yanı sıra vekil hangileriyle ilgili yetki verildiği açıklanmadığı kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar için davalar açamaz ve takipte edemez.
Davaya vekâlet ile ilgili olarak birden fazla vekilin görevlendirilmesiyle ilgili durumlarda vardır. Bunun için kanun dava için birden fazla vekilin görevlendirildiği durumda Vekillerden her biri için vekâletten kaynaklanan yetkileri, diğerinden bağımsız olarak kullanılabilmesini mümkün kılar. Bunun aksi olan sınırlamaları ise karşı taraf bakımından geçersiz kılar.
Vekâletnamenin ibrazı için yerine getirilmesi gereken bazı hükümler vardır. İbraz kelimesi ortaya koymak, çıkarmak, çıkarıp gösterme anlamına gelir. Avukat açmış olduğu veya takip etmiş olduğu dava ve işler için noter tarafından onaylanan ya da düzenlenmiş olan vekâletname aslını veya avukat tarafından onaylanmış aslına uygun örneğini dava yahut takip dosyasına konulmak şartıyla, ibraz etmek zorundadır. Kamu kurum ve kuruluşların avukatları için ise yetkili amirleri tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip verilmiş olan temsil belgeleri de geçerli olup ayrıca noter tarafından onaylanması gereği yoktur.
Vekâletname olmadan dava açılması ve işlem yapılmasıyla ilgili hükümler kanunda açıklanmıştır. Avukat vekâletnamenin aslını veya vekâletnamenin onaylı örneğini vermediği takdirde davayı açamaz ve yargılamaya dair hiçbir işlemi yapamaz. Gecikmesinde zarar oluşabilecek durumlarda ise mahkeme vereceği kesin süre içinde vekâletnamesini getirmek koşuluyla, avukatın dava açmasına veya usul işlemlerini yapmasına izin verebilir. Bu süre zarfında, vekâletname verilmez ise veya asıl taraf yapılan işlemleri kabul ettiğini, dilekçe ile mahkemeye bildirmezse dava açılmamış veya gerçekleştirilen işlemlerse yapılmamış kabul edilir. Avukatın vekâletname olmadan işlem yapılmasına izin verilmişse fakat Avukat haklı bir sebep olmaksızın süresi içinde vekâletname ibraz etmemiş ise Celse harcı ile diğer yargılama giderleri ve karşı tarafın uğradığı zararları ödemeye mahkûm olur. Avukatı, eğer bunu kötü niyeti ile yapmışsa, aleyhine ceza ve disiplin soruşturması açılması sağlanmak üzere Cumhuriyet başsavcılığına ve vekilin bağlı olduğu baro başkanlığına durumun yazı ile bildirilmesi gerekir. Eğer bir, taraf avukat tutmak istemez ise, bu sebepten dolayı yargılama hiçbir şekilde başka bir güne bırakılamaz. Avukatım, istifa etmiş olmasa azledilmiş olması veya dosyayı incelememiş olması durumunda da yargılama başka bir güne bırakılmaz Fakat dosyanın incelenmemiş olması, geçerli bir özre dayanıyor ise hâkim bir defaya mahsus olmak üzere kısa bir süre tanıyabilir Bu tanınan süre sonunda Dosya incelenmemiş olsa bile davaya devam olunur.
Vekilin vekâlet verene tavırlarına karşı Tutumu bazı anlamlar taşır. Bu kanunda vekilin vekâlet veren huzurundaki Beyanı başlığı altında açıklanmıştır. Eğer vekil vekâlet verenin de hazır olduğu duruşmada açıklamalarda bulunursa ve vekâlet veren bu açıklamalara, derhal ve açıkça itiraz etmezse bu açıklamalara rıza göstermiş sayılır.
Vekil ve vekâlet veren kişiler duruşmayı, uygun davranmalıdır. Vekilin veya vekâlet verenin duruşmada, uygun olmayan tutum ve davranış ile ilgili bazı hükümler vardır. Eğer vekil duruşma sırasında uygun olmayan davranış ve tutumlarda bulunursa, hakem onu uyarır olur. Vekil, bu uyarıya uymaz ve fiil disiplin suçu ve adli suç teşkil eder nitelikte görülürse duruşma sonunda bunlar kişilerin kimlik bilgileri adresleri de yazılarak olay tutanağa geçirilir. Ve duruşma da ertelenmiş olur. Bununla birlikte vekil hakkında kayıtlı olduğu baroya ve gerekiyorsa, Cumhuriyet Başsavcılığına bildirimde bulunulur. Eğer kişi davası için ve kin tutmamış ise ve davasını kendisi takip ediyor ise duruşmada, uygun olmayan, tutum ve davranışlar sergilerse hâkim kendisini uyarır. Kişi eğer bu tutuma davranışlara devam eder ve uyarılara uymaz ise hâkim gerekli görüldüğü takdirde kendisini vekille temsil ettirmesine karar verip hemen duruşma sonundan dışarı çıkartılmasını sağlar. Hâkimin kişiyi vekille temsil ettirilememesi Durumunda ise bu kişinin yokluğu halinde uygulanacak hükümlere göre işlem yapılır.
Davasını Vekili olmadan takip eden kişi davanın takibini sağlayacak yeterliliğe sahip değil ise Tarafın davasını takip edebilecek ehliyette olmaması ile ilgili hükümler kanunda yer alır. Buna göre. Hâkim kişinin davasını kendisi tarafından takip edecek yeterlikte olmadığını görürse kişiye bir süre tanıyarak davasını vekil aracılığı ile takip etmesine karar kılabilir. Eğer kişi, bu karara uymaz ise kişinin yokluğu halindeki hükümlere göre işlem yapılır.
Vekil görevden alınabilir veya istifa edebilir. Vekilin azli istifası şekli ile ilgili bazı hükümler vardır. Vekillerin görevden alınması veya istifası durumunda Bu görevden alınma ve istifanın Mahkeme ve karşı taraf bakımından hüküm ifade edebilmesi için Konu ile ilgili beyanının dilekçe ile bildirilmesi ve tutanağa geçirilmesi gerektiği durumlarda ise ilgilisine yapılacak tebligat giderinin de peşin olarak ödenmesi zorunludur. Eğer vekil istifa ederse Vekilin vekâlet görevi, istifanın müvekkiline tebliğ edilmesinden itibaren iki hafta süreyle devam eder. Böyle bir durumda, vekalet veren davayı takip Etmez ve başka bir vekil de görevlendirmez ise
Tarafın yokluğunda uygulanacak hükümler uygulanır. Bu durumlarda istifa eden vekilin istifa dilekçesi ile birlikte vekâlet verene ihtar en bildirilir. Eğer vekil görevden alınırsa Vekille takibi edilmiş olan davada Vekâlet veren davayı takip etmez ve iki hafta içinde bir başka vekil de görevlendirmez ise Yine bu tarafın yokluğu halinde uygulanacak hükümlere göre işlem yapılır.
Vekâlet Türleri
Vekile dava vekâletinin verilmesi, iki şekilde gerçekleşir. Bu özel dava vekâletnamesi bize genel dava vekâletnamesi şeklindedir.
Özel dava vekâletnamesi Sadece bir davanın takibi amacıyla verilen vekâletnamedir. Bu yüzden vekil, özel dava vekâletnamesi ile müvekkili vekâletnamede belirtilen bu dava dışında başka bir davada temsil edemez.
Genel dava vekâletnamesi ise müvekkilin açmış olduğu ve açacağı ve müvekkile karşı açılmış bütün davaları takip etmek amacıyla vekile verilen vekâletnamedir. Genel dava vekâletnamesi ile Vekilinin müvekkilini başka davalarda temsil edebilmesi mümkündür. Bu vekâletname noter tarafından düzenlenir.
Vekâlet İlişkisinin Sona Ermesi
Vekâlet veren ve vekil, her zaman sözleşmeyi tek taraflı olarak sona erdirme hakkına sahiptirler. Fakat uygun olmayan bir zaman içerisinde bu sözleşmeyi sona erdiren taraf diğerinin bu sözleşmenin sona ermesinden doğan zararını gidermekle yükümlüdür. Tek taraflı sona erdirmenin yanı sıra ölüm, ehliyetin kaybedilmesi, iflas yoluyla da vekâletin sona ermesi mümkündür. Sözleşme içerisinde aksi bir durum yok ise vekilin veya vekâlet veren ölümü ehliyetini kaybetmesi veya iflası ile sözleşme kendiliğinden sonra erer. Vekâletin sona ermiş, durumundan vekâlet verilen menfaati aleyhine bir durum söz konusu ise Vekâlet veren veya mirasçı ya da temsilcisi işleri kendisi üretecek duruma gelinceye kadar vekil veya mirasçısı ya da temsilcisi, vekâleti ifa etmeye, devamla yükümlüdür.
Vekâletname Nasıl Verilir?
Vekâletname Vermek İçin Gerekli Belgeler
- Vekâleti verecek olan kişi TC kimlik numarası içeren nüfus cüzdanı ya da pasaportu
- Vekâletin verileceği kişi adı, soyadı ve TC kimlik numarası,
- Son 6 ay içinde çektirilmiş olan 2 adet fotoğraf
Vekâletname Örneği
Leh ve aleyhimde açılmış ve açılacak dava ve takiplerden dolayı T.C yargı organlarının, meclislerinin, daire ve kuruluşlarının her kısım ve derecesinde, her yol ve sıfatla beni temsile hak ve menfaatlerimi korumaya, davalar açmaya icra takibinde bulunmaya, açılmış davalara katılmaya, takibe ve neticelendirmeye, tahkime ve hakem tayinine, davayı kabule, davadan vazgeçmeye, her nevi dilekçe ve evrakları beni temsilen kendi imzası ile ilgili kurum ve kuruluşlara vermeye, tebliğ ve tebellüğe tanık, bilirkişi göstermeye, karşı taraftan gösterilenleri kabul veya redde, protesto, ihtarname, ihbarname keşidesine, keşide olunanlara cevap vermeye, yemin teklif, kabul ve redde, keşif yaptırmaya keşiflerde hazır bulunmaya, keşif raporlarına itiraza, yeniden keşif talebinde bulunmaya, ihtiyati ve icrai tedbir ve hacizler yaptırmaya ve kaldırtmaya, icra daireleri, Yargıtay, Sayıştay, Danıştay, Bölge İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemeleri ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri ile, yasalarla kurulmuş ve kurulacak yargı organları ve diğer devlet dairelerinin tümünde gerekli her türlü kanuni işlemleri yapmaya, işleri takibe, murafaaya, kararları temyiz etmeye, kararların düzeltilmesi ve yargılamanın iadesini istemeye, hakim, bilirkişi, hakem şahit,katip ve ehlivukufları şikayete ve redde, dava nakline, duruşmalara katılmaya, elden evrak alıp vermeye kayıt ve suretler çıkarmaya, dosyaları tetkike, yanlışlıkları düzelttirmeye, vergi daireleri, vergi itiraz, takdir temyiz ve il uzlaşma komisyonları ile yasalarla bu konularda kurulmuş ve bundan sonra kurulacak organlarda beni temsile, uzlaşma talebinde bulunmaya, tutanakları imzalamaya, itiraza, gerekli yasal işlemleri takip ve neticelendirmeye, yabancı ülke mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi için gerekli işlemleri yapmaya ve tanıma ve tenfize itiraza, duruşmalardan vareste tutulmam yolunda talepte bulunmaya tüm kararların infazını ilgili kuruluşlardan istemeye bu yetkilerin bir kısmı veya tamamı ile başkalarını da tevkil, teşrik ve azle ve bu yetkileri birlikte veya ayrı ayrı kullanmak üzere ahzu kabza, sulh ve ibraya, davayı kabule veya redde, davadan ve temyizden feragate, feragati davayı kabule, icra ihalelerine iştirak etmeye, adıma pey sürmeye mezun ve yetkili olmak üzere…… Barosu avukatlarından ………..adresinde mukim ………………… Vergi Kimlik Nolu Av. ……………………..tarafımdan vekil tayin edildi.
VEKALETİ VEREN :
ADRES :