Özel Hayat ve Özel Hayatın Gizliliği
Yaşamlarını sürdürmek için iş birliği yapan insanların bir araya gelmesi toplumu oluşturur. Toplum içerisinde olmak insanlarla iç içe yaşamayı gerektirirken aynı zamanda bireye topluma karşı sorumluluk verir. Ancak topluma karşı sorumlu olan insanın kalabalık içerisinde yaşaması onun kendi bütünlüğü ve kendisine özel mahremiyeti olmadığı ve bütün her şeyi ile topluma adanmış bir varlık olduğu anlamına gelmez. İnsanın toplum dışında yalnızca kendini ilgilendiren ve saygı duyulması gereken bir özel hayatı vardır. Kişinin kendine özgü yaşayış tarzı bununla birlikte kendisini ilgilendiren tutum ve davranışı anlamına gelen ‘özel hayat’ bireyin şahsi varlığının toplum soyutlanma isteğinin yanı sıra kişinin mahreminin gizliliğine de teminat sağlar.
Özel Hayatın Gizliliği Hakkı ve Özel Hayatın Gizliliğinin Korunması
Özel hayatını topluma yansıtmak istemeyen her insan için özel hayatın gizliliği önemli bir yere sahiptir. Özel hayatını gizli tutarak kendini daha rahat eden kişi bu gizliliğin korunmasını da ister. Bununla birlikte toplum içerisinde yaşayan her bireyin kendine özgü bir alanı varken her birey bu alanında kendi varlığını korumasını geliştirmesini ve bütünlüğünün sağlanmasına yarayan temel hak ve özgürlüklere sahiptir. Bu hakların içerisinde özel hayatın gizliliği de yer almaktadır diğer bir ifadeyle özel hayatın gizliliği temel haktır ve değiştirilmesi zor olan anayasa içerisinde bulunmaktadır. Bütün hukuki kurallardan ve yapılardan üstün olan anayasada bu temel hak ve hürriyetlere yer verilirken 20. Maddede herkesin özel hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip olduğu ve kimsenin özel hayatının ve aile hayatının gizliliğine dokunulmayacağı ibaresi yer almıştır. Anayasal bir hak olan özel hayatın gizliliği anayasa içerisinde de temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması başlıklı 13. Maddede de temel hak ve hürriyetlerin belirli şartlarla birlikte ancak kanunla sınırlandırılabileceğini belirterek korunmaktadır. Bunun yanı sıra 5237 sayılı Türk ceza kanunun Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına karşı suçlar başlığı altındaki 132. Maddeden itibaren gizli alanlarla ilgili hükümlere yer verilmeye başlanmış ve 134. Maddede özel hayatının gizliliği ihlali hükmüne bu madde ile ulaşılması mümkün olarak Türk ceza kanunu ile de korunma sağlanmıştır. Ayrıca internet üzerinden yapılan özel hayatın gizliliği ihlallerine karşı 5651 sayılı kanun içerisindeki hükümlerde de bu korumayı görmek mümkündür.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali ve Özel Hayatın Gizliliği İhlali Örnekleri
Her ne kadar özel hayatın gizliliği kanunlarla korunuyor olsa da kişiler birbirlerinin özel hayatının gizliliği hakkına müdahale edebilmektedir. Bu müdahale yasaya ve düzene uymamanın oluşturduğu bir ihlaldir. Özel hayatın gizliliği ihlali teknolojinin gelişmesi ile birlikte tablet, televizyon, bilgisayar telefon vb. gibi araçlarla gerçekleşmesi daha kolay hale gelmiştir. Günümüzün her anında Kişiler birbirlerinin özel hayatını sosyal medya hesaplarından takip ederken eriştikleri bilgilerin sadece birbirlerinin özel hayatının istenilen kısmı olduğunu unutmamalıdır. Başka bir ifade ile her birey kendisine özel olan bilgileri facebook, instagram, whatsapp, telegram, pinterest vb. sosyal medya araçlarından paylaşma imkânına sahiptir. Ancak kişiler bunu kendi istek ve rızaları ile birlikte özellikle kendi istedikleri kadar veriyi paylaşmaktadır ve bu kimseye kişilerinin özel hayatlarının paylaştıkları kadarından fazlasını isteme hakkını doğurmaz. Kimse bir başkasının özel bilgilerini rızası dışında elde edip paylaşamaz. Örneğin son zamlarda oldukça popüler olan instagramda kendi rızası ile kendine ait fotoğraflarını paylaşan birinin sırf o paylaşıyor diye kişinin kendi paylaştıklarına benzer bir fotoğrafı bir başkası gizlice elde edip kendi hesabından paylaşamaz. Bunun yanı sıra sosyal medya üzerinden iki kişinin istekleri ile görüntülü görüşmelerine rağmen birinin diğer kişinin görüntüsünü isteği dışında çekmesi de özel hayatın gizliliği ihlalini oluşturur. Kişinin görüntülü görüşmeyi kabul etmesi onun görüntüsünün kaydedilmesi hakkını karşındakine vermez. Normal şartlarda bireyin gizlice fotoğrafının çekilip yayılması özel hayatın ihlalini oluştururken yolda giderken tanımadığınız birinin sizden bir arkadaşıyla uzaktan fotoğrafını çekmenizi istemesi ve sizin kendi isteğiyle fotoğrafının çekilmesini isteyen kişin fotoğrafını çekip kişiye veriyor oluşunuz özel hayatın ihlalini oluşturmaz.
Özel Hayatın Gizliliği İhlal Suçu ve Cezası
Kişinin kendisinin istemediği özel alanına giren ve bir hak olan özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi suç oluşturur. Ve suçun oluşması ile birlikte suçun yaptırımı olan ceza doğmuş olur. Özel hayatın gizliliği ihlali suçunu işleyen bireyler 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 134. Maddesiyle düzenlenen hükümlerdeki yaptırımlara tabi olur. Özel hayatın gizliliği ihlali suçuna özel hayatın gizliliğini ihlal başlığı altında 134. Maddede şöyle verilmiştir:
Özel hayatın gizliliğini ihlal(1)
Madde 134- (1) Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.(1)
(2) (Değişik: 2/7/2012-6352/81 md.) Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.
Görüldüğü üzere kişinin özel hayatın gizliliğinin ihlal suçu ve cezası 134. Maddenin birinci fıkrasında öngörüldüğü gibi kişinin özgürlüğünün kısıtlanması gibi önemli bir ceza ile yaptırım uygulanmaktadır. Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması kişinin özgürlüğünün yılları içeren önemli bir zaman diliminde kısıtlanacağının göstergesi olmakla birlikte kişinin hayatında yaratacağı büyük değişiklikler kaçınılmazdır.
Özel Hayatın Gizliliği ihlali Suçu Şikâyete Tabi Mi?
Bazı suçlar şikâyete tabi olmadan kendiliğinden suç hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılırken bazı suçlar şikâyete tabidir. Yani suçun mağdurunun veya zarar gören kişinin kendisini mağdur eden kişiyi şikâyet etmesi gerekir. Özel hayatın gizliliğinin ihlali suçu ise şikâyete tabidir. Özel hayatının gizliliği ihlal edilen kişinin şikâyetçi olması gerekir. Türk ceza kanunun 139. Maddesinde yer verilen hüküm özel hayatın gizliliği ihlalinin şikâyete tabi olduğunu göstermektedir. Mağdur kişi mutlaka şikâyette bulunmalıdır ve şikâyet süresini kaçırmamalıdır. Şikâyet süresi ise mağdurun özel hayatın gizliliğinin ihlali suçu işlendiğini ve bu suçu işleyen kişiyi öğrendiği tarihten itibaren 6 aydır.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Suçuna Hangi Mahkeme Bakar?
Türk ceza kanunun 134. Maddesinde yer verilen özel hayatın gizliliği ihlal suçunun görevli mahkemesi Asliye Ceza Mahkemesidir.